Bir ibadet olmasının yanısıra orucun sağlık açısından faydaları da saymakla bitmez. Lakin bu faydalar nasıl bir süreç sonunda oluşur pek bilmeyiz. Orucun vücudumuza nasıl tesir ettiğini Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Yusuf Akcan anlattı.
fazla yemenin getirdiği zararlar önlenir
oruç tutmak, fazla yemenin getireceği sağlık problemlerini ortadan kaldırıyor. Fareler üzerinde yapılan deneylerde periyodik olarak yapılmış az beslenmenin farelerin ömrünü uzattığı gösterilmiş. İnsanlar için de aynı şekilde periyodik olarak oruç tutmak fazla yemenin getireceği obezite gibi sağlık problemlerini ortadan kaldıracağı için yaşam süresini kısaltacak faktörleri ortadan kaldırır. Vücut toksinlerden arınır.
Faydalı enzimler uyarılıyor
Oruç tutarken özellikle yağların yıkılmasıyla ilgili enzim sistemleri adeta antrenman yaparmış gibi uyarılmakta böylece daha hızlı yağ yıkımı yapabilecek hale gelmekte. Enzimlerin, bu aktif ve uyarılmış hali oruç bittikten sonra da bir süre daha devam edebilmektedir. Oruçluyken karaciğer normal zamanda yapmayı bıraktığı veya azalttığı bazı faydalı metabolik aktiviteleri tekrar yapmaya başlar. Bunlardan birkaçı diğer maddelerden glikoz oluşturmak (glukoneogenez), karaciğerde depolanmış bekleyen glikoz depolarını kullanıma sunmak (glikojenoliziz) ve yağ depolarının yıkılarak kullanımını hızlandırmaktır.
Başımız ağrıyor ama…
Beyin normal zamanlarda sadece glikoz kullanırken oruç dönemlerinde yağların yıkılması sonucu oluşan keton cisimlerini kullanmayı yeniden hatırlar. Birkaç gün süren bu adaptasyon sırasında oruç tutanlarda geçici olarak baş ağrısı olabiliyor.
Kalp damar sistemi düzenli çalışır
Oruç esnasında sindirim sistemine daha az kan gider. Böylelikle vücudun diğer kısımlarına daha fazla kan gönderilebilir. Bu esnada kan damarlarına yayılmış olan kolesterol plaklarının uzaklaştırılmasına yardımcı olabilir.
Sinir sisteminin dengesini sağlıyor
Vücudumuzda birçok sistemin çalışmasını düzenleyen sempatik ve parasempatik otonomik sinir sistemi mevcuttur. Otonomik sinir sistemi bizim bu işi yapmak için hiç düşünmediğimiz ve otomatik olarak yapılan işleri organize ederler. Örneğin kalbimizin çarpması, gözlerimizin uzak veya yakın bir objeye bakarken sürekli netliği kaybetmeden görebilmesi gibi. İki sistemin dengesi bozulunca çarpıntı, terleme ve ishal gibi yakınmalar ortaya çıkabilir. Ancak oruç tutmak da sempatik sistem ve parasempatik sistem arasındaki olması gereken dengeyi sağlayan etkili bir yöntem.
Diyabet gelişimini engelliyor
Şeker hastalarında (Tip 2) görülen insülin direncinin en iyi tedavilerinden biri egzersiz, diğeri ise alınan besinin azaltılması yani oruç. Oruç döneminde pankreas dinlenir, vücut glikoz kullanımından ziyade yağları ve keton cisimlerini enerji kaynağı olarak tüketmeye zorlanır. Bu durumda glikoz daha az olacağından dolayı, pankreas da yüksek glikozu düzeltmek için daha fazla çalışmak, aşırı miktarda insülin salgılamak zorunda kalmayacaktır.
Hipertansiyon ve böbrek fonksiyonlarını düzenler
Oruç esnasında böbrekler su kaybını önleyebilmek için tüm gücüyle çalışır. Böylece bu fonksiyonları daha diri kalır. Aynı zamanda vücuttan tuz atılımı devam eder. Bu da tansiyon kontrolünü kolaylaştıracaktır. Tuz ve su kısıtlaması, tansiyonu en kuvvetli şekilde düzelten ve bazen ilaç kullanma ihtiyacını ortadan kaldıran yöntem.
Ruh sağlığını dengeye getirir
Orucun bir ibadet olarak tutulması ve kudretli bir varlığın himayesine girdiğine inanmanın getirdiği güven duygusu, kişilere mutluluk verir. Bu da beyinde endorfinlerin salınımıyla olur. Oruç tutarak duygu durumunu yükselten kişi; stres, anksiyete ve depresyon gibi durumlara karşı fiziksel ve zihinsel açıdan dayanıklı hale gelir.
Bağışıklık sistemi hastalıklarına yakalanma riskini azaltır
Özellikle ince bağırsaktaki mukoza yüzeyi bir filtre gibi çalışarak vücut için gerekli olan maddeleri alırken daha büyük proteinleri, antijenleri ve bazen daha büyük yapıları vücudun içerisine sokmamaya çalışır. Bu olayın sürekli yaşandığı durumlarda bu mukozal bariyerlerde bozukluklar oluşmaya başlar. Sonuçta da filtre sistemi bozulur. Otoimmün hastalık grubu denilen durumda, immün sistem (bağışıklık sistemi) kontrolsüz bir şekilde çalışarak vücut dokularına zarar verir. Oruç dönemlerinde sindirim sistemi dinlendiği için sindirim yolundaki filtre yapısı da kendini yeniliyor ve görevini daha kolay yaparak istenmeyen birçok yabancı maddenin vücuda emilmesini ve lüzumsuz şekilde immün sistemi uyarmasını engelliyor.
